Videot kryesore
Policia nisi ditën e premte arrestimet e protestuesve të Unazës së Re, duke argumentuar se kishin hyrë në fuqi ndryshimet në Kodin Penal, që sipas uniformave blu kanë ashpërsuar dënimet për bllokimin e rrugëve.
Gjithmonë përflitet se kafshët janë të parat ato që e ndjejnë tërmetin. Kështu ka ndodhur edhe në Shëngjin, ku siç shihet edhe në këtë video, ku nje qen e ndjen dhe largohet me shpejtësi nga cepi i pallatit, ndërsa më pas fillojnë lëkundjet e fortë të tërmetit. Kjo video ka bërë xhiron e rrjetit edhe në mediat italiane.
Përmbyllja e reformës zgjedhore brenda 15 marsit, afati që i kanë vendosur vetes mazhoranca dhe opozita në Këshillin Politik vihet në pikëpyetje. Shkak është bërë një propozim i Partisë Demokratike për përjashtimin përkohësisht nga procesi i vettingut i gjyqtarëve që do të zgjidhen pjesë e trupës së Kolegjit Zgjedhor, që do të shqyrtojë ankesat për procesin e zgjedhjeve.
Demokratët thonë se me këtë propozim përmbushin një prej rekomandimeve kryesore të ekspertëve të ODIHR.
“Aktualisht është e pamundur që trupa gjyqësore për zgjedhjet të jetë e pandikuar dhe jashtë presionit të vettingut, siç kërkon ODIHR, pasi procesi nuk ka një radhë të fiksuar se kush gjyqtar kalon më vetting, duke bërë që të gjithë të jenë të ekspozuar ndaj vendimit të papritur të Komisionit të Vettingut, ndërkohë që gjyqtari mund të jetë duke marrë një vendim të rëndësishëm për zgjedhjet”, thotë PD.
Por, përse PD nuk propozon që Kolegji Zgjedhor të përbëhet vetëm nga gjyqtarë të Apelit që kanë kaluar vettingun? Së pari, Oerd Bylykbashi tha se numri i këtyre gjyqtarëve është i pakët dhe së dyti shqetësimi i hershëm i opozitës se procesi i vettingut po shfrytëzohet nga Edi Rama si mekanizëm për të kërcënuar gjyqtarë e prokurorë dhe për të kapur drejtësinë.
“Së pari, numri i gjyqtarëve që kanë kaluar vettingun është shumë i vogël dhe së dyti është një proces thelbësisht problematik. Kemi rastin e gjyqtarit Dvorani, që megjithëse nuk justifikon 100 mln lekë e kaloi vettingun dhe askush nuk e ankimoi atë vendim të turpshëm, që bëri më pas të mundur të gjithë këtë që kemi sot”, deklaroi Bylykbashi.
Megjithatë, Partia Demokratike nuk e përjashton vettingun për këta gjyqtarë, por me propozimin e vet u jep një imunitet të përkohshëm 4-vjeçar, aq sa është edhe mandati i Kolegjit Zgjedhor, me qëllim që vettingu të mos mund të përdoret si mjet presioni i mazhorancës ndaj këtyre gjyqtarëve në momentin që janë duke shqyrtuar një ankesë të mundshme zgjedhore.
PD thotë se kjo nuk është pengesë për procesin e vettingut në tërësi, pasi numri i gjyqtarëve që do të përjashtoheshin përkohësisht nga ky proces është mjaft i vogël. Në varësi të ndryshimeve që do të ndodhin në Kodin Zgjedhor, opozita e përllogarit këtë numër nga 8 deri në 15 gjyqtarë, sipas formulës që do të bien dakord palët për përbërjen e këtij institucioni. Këto shifra, PD thonë se përbëjnë nga 2 deri në 4 për qind të gjyqtarëve në rang vendi.
PD dhe opozita propozojnë që vetingu për këta gjyqtarë të nisë me mbarimin e mandatit 4 vjeçar në gjykatën e zgjedhjeve. Sipas llogarive të opozitës, moratoriumi prek një numër të papërfillshëm të gjyqtarëve 2-4% të tyre, në varësi të numrit të anëtarëve të kësaj trupe 8 ose 15.
Kodi Zgjedhor aktual përcakton se anëtarët e Kolegjit Zgjedhor zgjidhen me short nga radhët e gjyqtarëve të apelit në të gjithë vendin. Këta gjyqtarë janë në listën parësore të organeve të vettingut, që për opozitën do të thotë se janë edhe nën presionin e vazhdueshëm. Për këtë, PD propozon edhe zgjerimin e bazës së gjyqtarëve që mund të bëhen pjesë e Kolegjit edhe me gjyqtarët e gjykatave të Shkallëve të Para në të gjithë vendin, me kusht që të kenë të paktën 7 vite përvojë në punë.
Propozimi i dytë ka marrë pëlqimin e socialistëve, por jo propozimi i parë, pra ai i përjashtimit përkohësisht nga procesi i vettingut i gjyqtarëve që zgjidhen anëtarë të Kolegjit Zgjedhor. Damian Gjiknuri konfirmoi deklaratën e Oerd Bylykbashit në lidhje me reagimin e socialistëve për këtë propozim. Para mediave ai tha se do të ishte antikushtetuese që të ndalohej procesi i vettingut.
“Nuk mund të vendosim në pikëpyetje të gjithë reformën në drejtësi. Ne jemi gati të gjejmë kompromis, por duke respektuar parimet kushtetuese dhe jo hallet që kemi me reformën në drejtësi t’i kthejmë në tryezë. Nuk duket normale që procesi i vettingut të bllokohet për shkak të formimit të Kolegjit Zgjedhor. Mund të ishte më e arsyeshme që gjyqtarët që kanë kaluar vettingun të jenë pjesë e procesit për Kolegjin Zgjedhor. Pse mos të jenë ata shporta nga e cila të përzgjidhet?! Kushtetuta ka përcaktuar detyrimin që çdo gjyqtar të kalojë në vetting dhe kjo nuk mund të pezullohet”, deklaroi përfaqësuesi socialist në Këshillin Politik, Damian Gjiknuri.
Me gjithë këto ndasi në mes, 15 marsi si afat për përfundimin e reformës zgjedhore, i vënë si qëllim në vetvete nga të dyja palët, duket shumë i afërt. Përveç ndasisë për përbërjen e Kolegjit Zgjedhor, palët publikisht janë shfaqur larg dakordësisë edhe në lidhje me disa propozime të tjera të PD-së, mes të cilave edhe ai për qeverinë tranzitore dhe për drejtor të ri të Policisë së Shtetit 100 ditë para zgjedhjeve.
Kolegji aktual zgjedhor përbëhet nga 8 gjyqtarë të Gjykatave të Apelit, por vendimmarrjet për 30 qershorin janë kryer vetëm nga gjashtë prej tyre. Tomor Skreli u dorëhoq para vettingut, ndërkohë që Gjin Gjoni ishte me leje lindjeje 1-vjeçare. Mandati i këtij kolegji përfundon këtë vit dhe po këtë vit duhet të hidhet shorti për përbërjen e kolegjit të ri, që mbetet për t’u parë nëse do të jetë me 8, apo 15 anëtarë, apo me një shifër ndërmjet këtyre dyjave.
Nga propozimi i Partisë Demokratike për moratorium 4-vjeçar për anëtarët e këtij Kolegji mund të përfitojnë “imunitet” të përkohshëm ndaj vettingut emra gjyqtarësh si Gjin Gjoni, Fatmira Hajdari, apo Alaudin Malaj, gjithmonë nëse shorti do t’u buzëqeshë dhe të zgjidhen anëtarë të këtij kolegji.
Forcat e Armatosura kanë shuar sot një zjarr në malin e Dajtit, pranë zonës së Linzës.
Ministria e Mbrojtjes thotë se krahas angazhimit nga toka të efektiveve të zjarrfikësve u kërkua ndërhyrja nga ajri.
Për shuarjen e zjarrit u angazhua edhe një helikopter i Forcës Ajrore dhe ekuipazhi i tij.
Kryeministri Edi Rama mveshi veten dhe Qeverinë që drejton me atë që e quajti sukses në frenimin e pandemisë së koronavirusit falë masave të marrë, që sipas tij, e kanë radhitur Shqipërinë mes vendeve me plagët më të lehta krahasuar me shumë vende të tjera.
Duke iu referuar parashikimeve të “ekspertëve të pavarur”, Rama tha gjatë fjalës së mbajtur në Kuvend në seancën plenare, se projeksionet shkonin deri në 18 mijë të vdekur.
“Jo projeksione tona, por projeksione të pavarur që janë publikuar në krye të herës në ekrane flisnin për mundësinë potenciale, që nëse nuk do të ishte marrë asnjë maasë dhe jeta do të kishte rrjedhur sikur asgjë të mos kishte ndodhur, ne do të kishim patur 18 mijë të vdekur, ndërsa projeksionet tona, sikur masat të mos ishin imponuar dhe respektuar nga shumica dërrmuese e shqiptarëve flisnin për 2800 të vdekur. Ky është fakti!”, deklaroi Rama.
Kryeministri kërkoi që qeveria të vlerësohet për atë që bën dhe për atë që ndaloi të ndodhë, ndërsa foli me bindje se Shqipëria e ka kaluar fazën e parë të përballjes me pandeminë.
“Nuk ka asnjë argument dhe asnjë arsye mbi baza të qëndrueshme logjike që të mund të hedhë poshtë faktin se sot Shqipëria ja ka dalë fazës së parë të përballjes me këtë armik të padukshëm”, shtoi ai.
Rama u shpreh i bindur në fitoren e dyfishtë në këtë luftë.
“Po fitojmë betejën në frontin e shëndetësië dhe do ta fitojmë betejën edhe në frontin e ekonomisë. Shqipëria nuk ka kujt t’i ketë zili. Do ta fitojmë edhe betejën në frontin e ekonomisë, natyrisht me stres. Por padiskutim do t’i fitojmë të dyja betejat”, deklaroi ai.
Kryeministri mbrojti vendimin për të karantinuar në hotele të riatdhesuarit. Ai thotë se ka ndjekur shembujt e disa vendeve, që kanë gabuar me riatdhesimin, duke i karantinuar qytetarët e tyre nëpër banesa, ndërsa nënkuptoi se falë masave të ndërmarra nga Qeveria deputetët janë ende gjallë.
“Pikërisht Singapori ishte shembulli më fantastik në valën e parë. Iu rikthye, pse? Nga riatdhesimi i 500 studentëve që i rikthyen në shtëpi. Këtu thuhet çojini të punojnë tokën, a thua se ne kemi shumë lek për t’i çuar në hotele dhe të paguajmë dy të tretat e shpenzimeve dhe të vendosim edhe personel mjekësor edhe kushte anti-Covid e me radhë. Ku ka qeveri në botë, ku ka Kryeministër në botë që ka dëshirë të bëjë këto gjëra? Por, nëse nuk do bëheshin këto gjëra, sot nuk do të ishim duke i uruar shërim të shpejtë deputetit Alimadhi, që ja uroj edhe unë dhe nuk e di sa prej jush do të mungonin sot këtu”, u shpreh Kryeministri.
Rama mbrojti ndryshimet në Kodin Penal, ku parashikohet ndëshkimi deri me 15 vite burg për personaat që shkelin karantinën me pasoja vdekjen e qytetarëve të tjerë. Si referencë, Kryeministri mori Italinë, që tha se për të njëjtën vepër i dënon deri me burgim të përjetshëm.
Sa i takon paketës financiare, Rama iu referua Francës. Ai tha se në këtë vend Qeveria jep vetëm 150 euro mbi asistencën sociale për njerëzit në nevojë, ndërsa Shqipëria ka dyfishuar asistencën.
Rreth orës 04:00 të mëngjesit, rezistenca 2-vjeçare e grupit të aktorëve dhe anëtarëve të shoqërisë civile që ishin vendosur në mbrojtje të Teatrit Kombëtar u shemb. Bashkë me të nisi edhe shembja e godinës.
Operacioni i Inspektoriatit Kombëtar të Mbrojtjes së Territorit dhe Policisë së Shtetit nisi rreth mesnatës, fillimisht me afrimin e fadromave që do të përdoreshin për prishjen dhe më pas me afrimin e forcave të shumta policore, që përfshinë forcat “Shqiponja”, ato të Ndërhyrjes së Shpejt (FNSH) dhe policisë bashkiake.
Rreth orës 04:30 u dha urdhri i ndërhyrjes. Policia mësyu në ambientet ku ndodheshin aktorët dhe pjesëtarët e shoqërisë civile të ngujuar kundër prishjes së Teatrit Kombëtar dhe shpërndarja e tyre. Nga video e shpërndarë përmes rrjeteve sociale nga Aleanca për Mbrojtjen e Teatrit, përdorimi i forcës nuk mungoi. Regjisori Edmond Budina rrëfeu më vonë se aksioni ngjasonte me një operacion antiterrorist me policë që ishin të armatosur.
Aktivistët e AMT-së pasqyruan në rrjetet sociale të gjithë aksionin dhe u bënë thirrje qytetarëve për ndihmë.
Kryeministri Edi Rama akuzon një pjesë të sipërmarrësve që janë takuar me Lulzim Bashën, e që kanë denoncuar se nuk kanë marrë asnjë formë mbështetjeje nga Qeveria, se kanë gënjyer para kamerave.
Rama poston këtë video me shënimin “Të qash, a të qeshësh”, ndërsa akuzon edhe Lulzim Bashën se ka bazuar alternativën e tij qeverisëse tek shpifja.
“Faktet nuk janë opinione dhe shpifjet nuk janë alternativë qeverisëse”, thotë Kryeministri.
Serioziteti i nismës së opozitës parlamentare për të ndryshuar Kushtetutën dhe sistemin zgjedhor u minua në mbledhjen e përbashkët të kësaj të premteje të Këshillit të Legjislacionit dhe të Komisionit të Ligjeve.
Deputeti Adriatik Alimadhi tha se deputeti Kostaq Papa, që rezulton mes 28 emrave që kanë firmosur kërkesën për ndryshime Kushtetuese nuk e ka firmosur vetë atë. Ai tha se po të krahasohen firmat e tij me firmën e hedhur në nismën në fjalë ndryshimi është i qartë. Alimadhi deklaroi se në vend të Kostaq Papës firma është hedhur nga një deputet tjetër, pa bërë publik emrin e firmëtarit.
“Të krahasohen firmat. Ajo firmë dhe ato që ka hedhur Kostaq Papa herë të tjera. Firma reale është ndryshe dhe firma që ka firmosur një deputet tjetër është ndryshe. Unë tërhiqem dhe vazhdoni ju mbledhjen. Keni shtrembëruar proceset demokratike, edhe ky propozim shtrembëron votën e votuesve shqiptarë”, deklaroi Alimadhi.
Alimadhi akuzon për falsifikim dhe e cilëson këtë si papërgjegjshmëri dhe mungesë serioziteti për një nismë që prek Kushtetutën.
Deputeti Kostaq Papa pranoi se nuk e ka firmosur personalisht nismën në fjalë, por thotë se e mbështet atë.
“Unë jam deputet fuqiplotë dhe gjithçka që bëj e bëj me ndërgjegje, kur vjen puna për të ndihmuar 85 për qind të shqiptarëve për ndryshimin që duan ata. Unë veproj edhe në forma të tjera. Nuk është ky thelbi. Thelbi është që unë jam dakord me firmën time, jam dakord me procedurën që është bërë. Nuk kam nevojë për avokat. Nuk është thelbi e hodha firmën me një presje, apo me dy presje, apo e firmosur nga dikush tjetër. Unë do të nisem te protokolli dhe do të hedh firmën për herë të dytë”, deklaroi ai.
Edhe kreu i Komisionit të Ligjeve, Ulsi Manja thotë se përplasja për firmën e zhvendos debatin nga thelbi, që janë ndryshimet e rëndësishme kushtetuese.
Prej 10 vitesh kryetari i PD-së, Lulzim Basha ka mbajtur një qëndrim për “Detin”; se çështja duhet të shkojë në Gjykatën Ndërkombëtare të Hagës. E theksoi këtë fakt edhe në takimin që ai zhvilloi me ministrin e Jashtëm të Greqisë, Nikos Dendias. E përforcoi një ditë më pas edhe Genc Pollo në një intervistë televizive duke thënë madje se Shqipëria kishte humbur plot 7 vite kohë.
Por në konferencën e përditshme për shtyp, Basha ka surprizuar jo pak me një deklaratë të beftë të tij i pyetur nëse Shqipëria shkon në kushte të barabarta apo në disfavor në Hagë në raport me Greqinë.
“Prej 10 vitesh pas vendimit të Gjykatës Kushtetuese, pikëpamja ime ka qenë që duhet trajtuar nga organet e drejtësisë ndërkombëtare.
Urgjentisht duhet faza paraprake se duhet punë shumë e madhe.
Për fat ky nuk është moment i përshtatshëm. 6 Muaj para zgjedhjeve kjo qeveri nuk ka as legjitimitetin, as shkallën e përgatitjes, madje nisur nga deklarimet publike të kryeministrit kjo përbën rrezik për interesat kombëtare nëse i lihet në dorë sepse është një punë përgatitore shumë voluminoze.
Ndaj ajo që kam bërë të qartë është se nga njëra anë jemi konsekuentë në atë që kemi thënë prej 10 vitesh se kjo çështje duhet të trajtohet nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, por nga ana tjetër duhet që ky hap të ndërmerret nga një qeveri legjitime e dalë nga zgjedhjet legjitime dhe demokratike.
Procesi i përgatitjes para këtij hapi është një proces jashtëzakonisht voluminoz në të cilën pa diskutim pala shqiptare dhe një qeveri legjitime duhet dhe do të mbrojë interesat e vendit dhe interesat kombëtare në çdo aspekt…”, tha Basha
Vetëm një ditë pas vizitës së ministrit grek në Tiranë, ish-kryetari i PD-së, Sali Berisha do të shprehej ndër radhë në faqen e tij Facebook për dërgimin e çështjes së kufirit detar midis dy vendeve në gjykatën ndërkombëtare.
“…Për këtë vendim Edvin Kristaq Zografi nuk guxoi të shqipërojë qoftë edhe një fjalë kundër. Ai nuk guxoi së paku të shprehej publikisht se ne jemi në një proces dhe ky është një ndryshim i rregullave brenda këtij procesi dhe se Shqipëria nuk mund të pranojë…”, shkruante Berisha.
Policia gjermane shpërndau me forcë qindra protestues që u mblodhën në Berlin për të kundërshtuar vendimin e Angela Merkel dhe Qeverisë që ajo drejton për ashpërsimin e masave kufizuese anti-Covid.
Me bilbila dhe pankarta në duar se po rrezikohej demokracia, protestuesit i kërkuan Qeverisë që të tërhiqet nga masat në fjalë dhe në vend të tyre të sigurojë që çdo shtetas që infektohet me Covid të marrë ndihmën e nevojshme mjekësore.
Protestuesit sfiduan thirrjet e vazhdueshme të policisë për t’u shpërndarë dhe kujtesën se me tubimin në fjalë po shkelnin ligjet e vendit. Një pjesë e tyre u përleshën trup më trup me forcat e policisë.
Këto të fundit u detyruan që të përdornin topat e ujit dhe shkopinjtë e gomës për të shpërndarë protestuesit. Bilanci i protestës është mbi 190 protestues të arrestuar dhe të paktën nëntë punonjës të policisë të plagosur.
Protestat u thirrën pasi dy dhomat e Bundestagut miratuan ndryshimet në ligjin ekzistues të mbrojtjes ndaj pandemive. Ndryshimet në fjalë i japin të drejtë Qeverisë, që në rastin aktual të Covid të vendosë masa drastike kufizuese, që nga ndalim-qarkullimi, e deri tek mbyllja e dyqaneve, ndalimi i konsumit të alkoolit në publik dhe mbajtja me detyrim e maskës dhe mjeteve të tjera parandaluese të përhapjes së virusit.
Kundërshtarët e këtij ligji thanë se ai i hap rrugë shkeljes së të drejtave të njeriut nga ana e Qeverisë dhe qytetarin e lë në mëshirë të vendimeve të pushtetit. Por, mbrojtësit e këtij akti thonë se me miratimin e tij u plotësua një kuadër ligjor cilësor në luftën kundër pandemive, jo vetëm në rastin e Covid.
Palët politike rivale të udhëhequra nga Edi Rama majtas dhe Lulzim Basha djathtas janë përshirë në një debat të ethshëm për çështjen e taksave, duke u paraqitur qytetarëve avantazhet e propozimeve të tyre, i pari me taksën progresive dhe i dyti me taksën e sheshtë 9 për qind.
Por, në të gjithë këtë debat të dyja palët po i qëndrojnë larg debatit për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar për ushqimet bazë të shportës së konsumit të një familjeje. Shqipëria është ndër të paktat vende në Europë që nuk diferencon nga TVSH 20 për qind ushqimet e shportës dhe premtimi për heqjen e këtyre produkteve nga kjo skemë është bërë gjithmonë në opozitë e “harruar” në pushtet.
Një premtim për heqjen e TVSh-së për produktet e shportës është bërë në 2011 nga Edi Rama. Përmes rrjeteve sociale, Rama ilustronte me shembuj se sa do të kursenin familjet nga heqja e TVSh-së për ushqimet e shportës.
“Lejomëni të ndaj me ju një ilustrim të thjeshtë grafik të propozimit tonë për heqjen e taksave të Saliut mbi bukën, qumështin, vezët, ilaçet, duke ju thënë të gjithë atyre që thonë ku e keni programin se ja, kjo është një copëz e programit që prej më shumë se një muaji e kemi shtruar publikisht, por pakkush ndër komentatorët e ka rrokur në brendinë e vet”, sqaronte ai tabelën e çmimeve ilustruese të mësipërme.
Në dhjetor të 2011, socialistët në atë kohë në opozitë dorëzuan në Kuvend një propozim konkret për të hequr TVSh për produktet e shportës duke deklaruar në relacionin shoqërues të nismës se kjo do të ulte çmimet dhe do të ndihmonte shtresën në nevojë. Propozimi ishte pothuajse identik me premtimin elektoral të Partisë Demokratike në zgjedhjet e 2005-ës.
Por, propozimi u rrëzua nga mazhoranca PD-LSI. Kryeministri i asaj kohe, Sali Berisha deklaronte se TVSh 20 për qind për produktet e shportës mbronte prodhimin vendas dhe se me heqjen e saj tregu do të dyndej nga produktet e importit. Megjithatë, Rama nuk hoqi dorë dhe në 2013 premtimin e përfshiu te platforma qeverisëse të Partisë Socialiste.
Verën e 2015-ës flamurin e këtij premtimi e ngrinte Lulzim Basha.
“Një nga zgjidhjet që duhet të japim është të heqim TVSH-në për miellin, për bukën, për sheqerin, për vajin, për orizin. Të paktën për këto mallra. T’ua bëjmë bukën qytetarëve që ta blejnë 20 për qind më pak se sa çmimi i tregut sot”, deklaronte Basha.
Thuajse gjashtë vite më vonë, ai vjen me propozimin e taksës së sheshtë 9 për qind, ndërsa për zerimin e TVSH-së së shportës, pra ushqimeve bazë të qytetarëve, as ai dhe as Edi Rama nuk flasin më.
TVSh në Shqipëri është në nivelin 20 për qind me një nivel të reduktuar prej 6 për qind, ku nuk bëjnë pjesë ushqimet e shportës. Niveli i reduktuar prej 6 për qind aplikohet prej 2017-ës në sektorin e turizmit dhe agro-turizmit dhe të librave, ndërsa të përjashtuara nga kjo skemë janë eksportet, shërbimet shëndetësore, importi i inputeve dhe makinerive bujqësore etj.
Në rajon, Maqedonia e Veriut aplikon prej 1 janarit të këtij viti një TVSh standarde prej 10 për qind për të gjitha kategoritë që lidhen me furnizimin dhe shitjen e ushqimeve dhe pijeve, ndërsa para këtij ndryshimi aplikonte një taksë me dy nivele, 18 dhe 5 për qind. 18 për qind ishte TVSh në rastet e konsumit të ushqimit në vendin e furnizimit (baret, restorantet, fast food-et, shërbimi “Merre me vete”, etj), ndërsa 5 për qind për miellin, bukën, orizin, vajin, kripën në rastet kur bliheshin në dyqane.
Kosova aplikon një TVSH standarde prej 18 për qind dhe një normë të reduktuar prej 8 për qind për ujin (me përjashtim të ujit të ambalazhuar në shishe), furnizimin me energji elektrike, përfshirë transmetimin dhe shpërndarjen, drithërat dhe nënproduktet e tyre, si mielli, buka dhe produkte të ngjashme, vajin për gatim, kripën, vezën dhe librat.
Me TVSH të reduktuar 8 për qind janë edhe furnizimet mjekësore, farmaceutike dhe shërbimet e ofruara nga industria e turizmit, për këtë të fundit me afat deri më 31 dhjetor të 2021 si nismë e qeverisë për të ndihmuar këtë industri.
Serbia aplikon një TVSh standarde prej 20 për qind, por aplikon nivelin e reduktuar prej 8 për qind për ushqimet bazë, ujin, gazetat, ilaçet, kompjuterat, etj.
Në Greqi, TVSh standarde është 23 për qind, por aplikon dy norma të reduktuara. 13 për qind për ushqimet dhe pijet, ilaçet, transportin dhe 6.5 për qind për hotelet, librat për fëmijë, gazetat dhe të tjera shërbime që klasifikohen si bazike.
Bosnje Herzegovina nuk ka asnjë përjashtim nga skema e TVSh-së standarde që e ka të vendosur në nivelin 17 për qind.