Video e publikuar nga Jorida Tabaku, ish deputete e PD-se ne te jepen shifrat zyrtare te bazuara nga raporti i Kontrollit te Larte te Shtetit mbi demet ne buxhetin e shtetit.

Arabia Saudite rihapi dje zonën përreth Qabës së shenjtë në Xhaminë e Madhe të Mekës, i konsideruar vendi më i shenjtë i Islamit, duke anashkaluar një sur masash të marra për të luftuar shpërthimin e koronavirusit të ri. Autoritetet Saudite këtë javë pezulluan pelegrinazhin gjatë gjithë vitit, një kohë kur besimtarët e rrethojnë shtatë herë Qabën dhe njoftuan se do të mbyllej përkohësisht zona përreth strukturës së gurit.

Strategjia e cilit shtet pati më sukses? Dhe rasti i Shqipërisë me pikun e kurbës para karantinës

Organizata Botërore e Shëndetësisë ka ngarkuar ekspertët e saj dhe një grup gjigant prej të paktën 1100 vullnetarësh për të vlerësuar strategjitë dhe modelet e ndjekura nga vende të caktuara në parandalimin e përhapjes së pandemisë së koronavirusit.

Ekspertët analizojnë të dhënat e publikuara nga autoritetet zyrtare të secilit vend të prekur nga Covid-19, modelet e ndjekura, llojet dhe ashpërsitë e masave kufizuese të ndërmarra, ngjashmëritë e këtyre masave për të krahasuar më pas numrin R, që në gjuhën shkencore është numri i personave që infektohen nga një person i infektuar më parë. Gazeta “Si” hulumtoi në një studim të revistës “Nature” i cili krahason strategjitë e ndjekura nga vendet e ndryshme. Duke rikthyer në kujtesë masat kryesore që mori Shqipëria, jemi munduar të bëjmë një përballje të strategjive kryesore anti-covid me atë që u ndoq në vendin tonë.

Sipas studimit të “Nature”, ajo që është vënë re deri më tani është se në vende të ndryshme që kanë ndjekur strategji dhe masa kufizuese të njëjta, numri R nuk është i njëjtë. Këtë ndryshim, ekspertët e OBSh-së ja faturojnë kryesisht kulturës dhe tipologjisë së shoqërive që ndryshojnë nga njëra-tjetra. Megjithatë, si shembulli më i suksesshëm i parandalimit të Covid-19 merret Hong-Kongu.

Strategjia e cilit shteti funksionoi më mirë?

Hong Kong-u duket se i ka dhënë botës një mësim se si të frenojë në mënyrë të shpejtë pandeminë e COVID-19. Me një popullsi prej 7.5 milion, ky vend ka raportuar vetëm 4 vdekje deri më tani. Sipas studiuesve masat e shpejta të mbikëqyrjes, karantinës dhe distancimit shoqëror, si edhe përdorimi i maskave të fytyrës dhe mbyllja e shkollave ndihmuan në shkëputjen e zinxhirit të transmetimit, gjë e matur që në fillim të shkurtit nga numri mesatar i personave të infektuar që infektojnë persona të tjerë, pra numrin R.

Por, studimi i botuar këtë muaj, nuk mund të heqë efektet e masave kufizuese dhe ndryshimeve të sjelljes që ndodhin në të njëjtën kohë. Përgatitja e efektivitetit të masave të pashembullta të zbatuara në të gjithë botën për të kufizuar përhapjen e koronavirusit është tani një nga pyetjet më të shpeshta të shkencëtarëve.

Studiuesit shpresojnë se, në fund ata do të jenë në gjendje të parashikojnë me saktësi se si shtimi dhe heqja e masave të kontrollit ndikon në normat e transmetimit dhe numrat e infeksionit. Ky informacion do të jetë thelbësor për qeveritë pasi ato hartojnë strategji për ta kthyer jetën në normalitet, duke e mbajtur transmetimin e infeksionit në nivele të ulëta për të parandaluar valët e dyta të infeksionit.
“Kjo nuk ka të bëjë me një epidemi tjetër që kemi kaluar. Bëhet fjalë me atë që do të bëhet tani,” thotë Rosalinda Eggo, një matematiciene në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër.

Studiuesit tashmë janë duke punuar për të studiuar modelet e përdorura për përballimin e pandemisë, për të kuptuar efektin e masave të kontrollit, duke u bazuar tek të dhënat e çdo shteti. Kombinimi i të dhënave nga e gjithë bota do t'i lejojë që të krahasojnë vendet e ndryshme se si e kanë përballuar pandeminë deri më tani. Gjithashtu, duke e krahasuar studimet individuale të vendeve, do t’u lejohet atyre të hartojnë modele që mund të bëjnë parashikime më të sakta në lidhje me fazat e reja të pandemisë për shumë vende.

Duke u tërhequr së bashku
Përpjekjet për të trajtuar këto pyetje do të marrin një forcë në javët e ardhshme nga një bazë e të dhënave që bashkon informacione për qindra ndërhyrje të ndryshme që janë prezantuar në të gjithë botën. Platforma, duke u përgatitur për Organizatën Botërore të Shëndetit (OBSH) nga një ekip në universitetit të mjekësisë në Londër, për të mbledhur të dhëna nga dhjetë grupe që tashmë ndjekin efektivitetin e masave duke përfshirë ekipe në universitetin e Oksfordit, në Mbretërinë e Bashkuar dhe organizatat e shëndetit publik dhe organizatat jofitimprurëse në vende të ndryshme të botës.

“Baza e të dhënave do të standardizojë informacionin e mbledhur nga ekipe të ndryshme dhe duhet të jetë më gjithëpërfshirëse. Agjenci të tilla si OBSH ndjekin rregullisht masat e kontrollit të përdorura, në një shpërthim epidemie, por për COVID-19 pamja duket e komplikuar pasi përmasat e pandemisë janë zgjeruar shumë shpejt,” thotë Chris Grundy, një shkencëtar në universitetin e Mjekësisë në Londër.
Studiuesit gjithashtu po ndjekin përpjekjet e fundit të disa vendeve, për të rifilluar jetën e përditshme dhe masat që vijnë me ta, duke përfshirë edhe detyrimin e mbajtjes së maskave të fytyrës. Ndërkohë, projekti i Oksfordit, po monitoron 13 ndërhyrje në më shumë se 100 vende. Ai ka përpiluar 7 vendet kryesore në një indeks të vetëm që kap ashpërsinë e përgjithshme të përgjigjes, së secilit vend dhe lejon krahasimin midis vendeve që kanë qasje të ndryshme.

Tashmë, shkencëtarët në të dy grupet po analizojnë të dhënat e tyre për të shqyrtuar ndryshimet në përgjigjet e secilit vend. Ekipi i Vjenës po kërkon modele, dhe metodat e tyre që përfshijnë vendet e grupimeve nga sa herët në epidemitë e tyre.

“Për shembull, në Evropë, algoritmet grupojnë Suedinë, Mbretërinë e Bashkuar dhe Holandën së bashku si vende që vepruan relativisht ngadalë. Në fazat e hershme të epidemive të tyre, të tre zbatuan strategjitë e 'imunitetit të tufës', të cilat përfshinin disa masa ose ato që mbështeteshin në pajtueshmërinë vullnetare, megjithëse më vonë, Mbretëria e Bashkuar dhe Holanda kaluan në përgjigje më agresive, duke përfshirë izolimin në mbarë vendin,” thotë Amélie Desvars-Larrive, një epidemiologe në universitetin e mjekësisë në Vjenë.

Ndërkohë, Gjermania dhe Austria dallohen si kombe që miratuan strategji agresive dhe kontrolli të hershëm në krahasim me Italinë, Francën dhe Spanjën, të cilat zbatuan masa të ngjashme, duke përfshirë izolimin. Gjetjet e hershme nga ekipi i Oksfordit tregojnë gjithashtu se kombet më të varfra kanë prirjen të sjellin masa më të rrepta sesa vendet më të pasura, në raport me ashpërsinë e shpërthimeve të tyre.

“Kombi i Karaibeve të Haitit zbatoi izolimin që në momentin që u konfirmua rasti i parë, ndërsa Shtetet e Bashkuara pritën deri më shumë se dy javë pas vdekjes së saj të parë për të lëshuar urdhra për qëndrimin në shtëpi. Kjo mund të jetë për shkak se vendet me të ardhura më të ulëta dhe me sisteme të kujdesit shëndetësor më pak të zhvilluara veprojnë më me kujdes,” thotë Anna Petherick, një studiuese e politikave publike në Oksford.

"Ne me të vërtetë duhet të vlerësojmë ato ndërhyrje në kohë reale, kështu që të gjithë mund të bëjnë politika reale. Nëse nuk dimë se çfarë funksionon dhe ne nuk dimë sa, do të jetë vërtet e vështirë të vendosni se çfarë të bëjmë tjetër," thotë Eggo.

Në mënyrë ideale, studiuesit do të jenë në gjendje të parashikojnë sesi shtimi dhe heqja e ndërhyrjeve do të ndryshonte numrin e infeksioneve me kalimin e kohës. Krijuesit e politikave mund të përdorin parashikime të tilla, së bashku me të dhënat për aftësinë e kujdesit intensiv, për të marrë vendime nëse do të rihapin shkollat. Një teknikë tjetër përfshin analizën e regresionit, i cili vlerëson forcën e marrëdhënies midis një mase të veçantë, siç është mbyllja e shkollës dhe një metrikë, siç është R, në të gjitha vendet.

Pa një vaksinë ose trajtim efektiv, ndalimi i transmetimit mbetet mbrojtja e vetme kundër COVID-19. Njohja, me efektet e secilës masë kontrolli është thelbësore për të kuptuar se cilat mund të ndryshohen ose hiqen në mënyrë të sigurt.

Po strategjia e Shqipërisë ku qëndron?

Pika më e fortë e strategjisë së vendit tonë ishin masat kufizuese. Gazeta Si ka sjellë më herët se gjatë pandemisë vendet e varfra janë prirur drejt aplikimit të masave më të rrepta kufizuese, sesa vendet më të zhvilluara dhe kjo ka luajtur një rol thelbësor në reduktimin e përmasave të përhapjes së virusit.
Por, sa më gjatë të qëndrojnë në fuqi masat kufizuese, aq më të fortë bëhen zërat kundër tyre dhe jo gjithçka lidhet me pasojat ekonomike, apo sociale të izolimit. Mjekë dhe ekspertë kanë hedhur hipotezën se Shqipëria e ka kaluar pikun e pandemisë para se të identifikohej zyrtarisht rasti i parë më Covid-19, më 8 mars dhe shpalljes së gjendjes së emergjencës.

Gazeta “Si” solli të premten (1 maj) pretendimin e mjekëve Gëzim Xhepa dhe Roland Osmenaj se raste me koronavirus në Shqipëri janë identifikuar në spitalet shqiptare që në javën e dytë të janarit. Ata publikuan grafitë e mushkërive të disa pacientëve, që sipas tyre janë shtruar në spital me simptomat e koronavirusit. (VENDOS LINK POSTIMIN)


Duke analizuar agresivitetin e përhapjes së Covid, pra numrin R, që në rastet kur nuk ka asnjë masë kufizuese dhe distancimi fizik është mesatarisht 5, pra një person i infektuar infekton të paktën 5 persona të tjerë dhe nëse këto imazhe do t’i marrim si të mirëqëna, atëherë Shqipëria e ka kaluar pikun e pandemisë në fund të muajit shkurt, pra para se të vendoseshin masat kufizuese. Kjo do të thotë se mbajtja ende në fuqi e masave të kufizimit duket e panevojshme.


Në fakt, më 25 shkurt, kur Shqipëria dy javë nga rasti i parë me Covid-19 në Shqipëri, Ministria e Shëndetësisë, Instituti i Shëndetit Publik dhe institucionet e tjera nisën fushatën e ndërgjegjësimit të qytetarëve për higjienën personale, ku kryesorja është larja e duarve me sapun shpesh dhe mbi 20 sekonda për çdo rast.


Nga ana tjetër, njëra prej masave kufizuese që u ndërmor më vonë ishte edhe mbyllja e shkollave. Mjeku Ilir Alimehmeti e vë në dyshim dobishmërinë e këtij vendimi në parandalimin e pandemisë.


“Mbyllja e shkollave ka evituar vetëm 2-4% të vdekjeve, shumë herë më pak se masat e tjera të distancimit social. Politikanët duhet të jenë të ndërgjegjshëm mbi evidencën ekuivokale kur marrin në konsideratë mbylljen e shkollave për shkak të COVID-19. Pra, në shifrat shqiptare, mbyllja e shkollave prej gati dy muajsh (data 9 mars 2020 e deri më sot) ka evituar 0.6 – 1.2 vdekje, pra gjithsej 1 vdekje”, thotë ai.


Dyshimet përforcohen edhe më tej nga disa deklarata të mjekëve dhe ekspertëve italianë që thonë se në Itali koronavirusi ka qarkulluar në popullatë që në fillim të janarit, pra thuajse dy muaj para se të identifikohej zyrtarisht rasti i parë. Duke patur parasysh afërsinë gjeografike dhe lidhjen e fortë të Shqipërisë me qarkullim të dendur mallrash dhe njerëzit, edhe me zonat që u shndërruan në vatra të Covid-19 matanë Adriatikut, kjo tezë mund të qëndrojë.


Megjithatë, Instituti i Shëndetit Publik deklaronte në fund të muajit shkurt, pasi Italia kishte identifikuar rastet e para me virusin në fjalë se në Shqipëri nuk kishte vend për panik dhe se nuk kishte jo vetëm të dyshuar, por as të konfirmuar me koronavirus.


Në atë kohë nuk flitej për një strategji për t’u përballur me pandeminë, por vetëm për strategjitë politike. Në kohën që Italia po mbyllte një e nga një rajonet në veri të vendit, në Shqipëri jeta vazhdonte normalisht, madje Partia Socialiste zhvilloi kongresin e saj treditor dhe Presidenti Ilir Meta një protestë në mbrojtje të Kushtetutës. Protestës i parapriu një deklaratë e tij, kur një pyetje mbi rrezikun e përhapjes së virusit në Shqipëri nga ky tubim iu përgjigj duke deklaruar se për Shqipërinë virusi më i keq është “Rilindja”.

Megjithatë, disa masa paraprake u vendosën dhe në pikat kufitare filluan kontrollet mjekësore. Shqipëria konfirmoi thuajse dy javë pas Italisë rastin e parë dhe përgjatë kësaj periudhe qarkulluan hipoteza nga më të çuditshmet se përse vendi ynë nuk ishte prekur ende, përfshirë këtu edhe teorinë “se ishim të imunizuar”.


Ashtu siç studiuesit e OBSH-së po kuptojnë me saktësi se si shtimi apo heqja e masave të kontrollit ndikon në normat e transmetimit dhe numrat e infeksionit, ashtu edhe autoritetet shqiptare, apo Komiteti Teknik, duhet të ishte shprehur me saktësi shkencore se sa e kufizuan virusin Covid-19 masat e mbylljes totale të vendit.

Fill pas identifikimit të pacientit zero, më 8 mars, autoritetet ashpërsuan fushatën e ndërgjegjësimit për kujdes dhe sidomos higjienën personale. Të martën e 10 mars, dy ditë nga identifikimi i “pacientit zero”, Kryeministri Edi Rama njoftoi kufizime të moderuara në Tiranë dhe Durrës, në dy zonat e vetme ku ishin regjistruar raste me Covid-19, ndërkohë që numri i të infektuarve zgjerohej. Të enjten, më 13 mars Rama njofto dhënien pushim të administratës ditën e premte dhe mbylljen totale në fundjavë të Tiranës dhe Durrësit.

Duke menduar se bëhej fjalë për një mbyllje të përkohshme shumë u larguan nga kryeqyteti me planin për t’u rikthyer me rinisjen e javës së punës. Por, java nisi edhe me më shumë masa kufizuese. Lista e bizneseve që u mbyllën u zgjerua dhe po ashtu edhe harta e ndalimit me qytete të tjera, si Fieri, Lushnja dhe Elbasani për të përfunduar më vonë në kufizime dhe me orare të reduktuara daljeje vetëm për blerje të domosdoshme në të gjithë zonat urbane në vend.

Qarkullimi me mjete u ndalua pa autorizim dhe lëvizja nga njëri qark në tjetrin ishte e ndaluar nëse nuk kryhej për arsye shëndetësore, ose për aktivitetet që u ishte lejuar vazhdimi i punës. Pensionistëve iu ndalua kategorikisht dalja nga banesat dhe më 24 mars, Qeveria shpalli gjendjen e fatkeqësisë natyrore, ndërsa izolimin e plotë Rama nisi të zbusë me njoftime përmes Facebook, duke caktuar në fundjavë lëvizjen herë për pensionistë, herë për gratë dhe fëmijët.

Rradhe ne Ambasada

Serbia nuk heq dorë nga “këngët e vallet diplomatike”. I fundit që shijoi tinguj muzikorë në Beograd është Richard Grenell, i dërguari i posaçëm i Presidentit Donald Trump për dialogun Kosovë-Serbi.

Grenell publikon një grimcë nga një darkë e delegacionit amerikan me palën serbe, ku në tryezë është edhe Presidenti Aleksandër Vuçiç. Në sfond është kënga “Sweet Home Alabama”. Nga ajo sa ofron Grenell në video nuk shfaqet ministri i Jashtëm serb, Ivica Daçiç, i famshëm për “diplomacinë e këngës”.

Daçiç i ka kënduar edhe Edi Ramës këngën “O Sole Mio” gjatë vizitës së Kryeministrit shqiptar në Beograd në 2014-ën, i ka kënduar turqisht “Osman Agën” Presidentit turk, Erdogan, “Kalinkën” Putinit dhe ish-homologut të tij grek, Nikos Kotzias, këngën greke “Mi mou thymonis matia mou”, që himnizon dashurinë mes një ushtari serb dhe një vajze greke gjatë Luftës së Parë Botërore. Kënga ishte përzgjedhur me kujdes, që jo vetëm të argëtonte të pranishmit, por edhe të përcillte fuqishëm simbolikën e marrëdhënieve të ngushta mes dy popujve të bashkuar nga ortodoksizmi.

Palët politike rivale të udhëhequra nga Edi Rama majtas dhe Lulzim Basha djathtas janë përshirë në një debat të ethshëm për çështjen e taksave, duke u paraqitur qytetarëve avantazhet e propozimeve të tyre, i pari me taksën progresive dhe i dyti me taksën e sheshtë 9 për qind.

Por, në të gjithë këtë debat të dyja palët po i qëndrojnë larg debatit për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar për ushqimet bazë të shportës së konsumit të një familjeje. Shqipëria është ndër të paktat vende në Europë që nuk diferencon nga TVSH 20 për qind ushqimet e shportës dhe premtimi për heqjen e këtyre produkteve nga kjo skemë është bërë gjithmonë në opozitë e “harruar” në pushtet.

Një premtim për heqjen e TVSh-së për produktet e shportës është bërë në 2011 nga Edi Rama. Përmes rrjeteve sociale, Rama ilustronte me shembuj se sa do të kursenin familjet nga heqja e TVSh-së për ushqimet e shportës.

“Lejomëni të ndaj me ju një ilustrim të thjeshtë grafik të propozimit tonë për heqjen e taksave të Saliut mbi bukën, qumështin, vezët, ilaçet, duke ju thënë të gjithë atyre që thonë ku e keni programin se ja, kjo është një copëz e programit që prej më shumë se një muaji e kemi shtruar publikisht, por pakkush ndër komentatorët e ka rrokur në brendinë e vet”, sqaronte ai tabelën e çmimeve ilustruese të mësipërme.

Në dhjetor të 2011, socialistët në atë kohë në opozitë dorëzuan në Kuvend një propozim konkret për të hequr TVSh për produktet e shportës duke deklaruar në relacionin shoqërues të nismës se kjo do të ulte çmimet dhe do të ndihmonte shtresën në nevojë. Propozimi ishte pothuajse identik me premtimin elektoral të Partisë Demokratike në zgjedhjet e 2005-ës.

Por, propozimi u rrëzua nga mazhoranca PD-LSI. Kryeministri i asaj kohe, Sali Berisha deklaronte se TVSh 20 për qind për produktet e shportës mbronte prodhimin vendas dhe se me heqjen e saj tregu do të dyndej nga produktet e importit. Megjithatë, Rama nuk hoqi dorë dhe në 2013 premtimin e përfshiu te platforma qeverisëse të Partisë Socialiste.

Verën e 2015-ës flamurin e këtij premtimi e ngrinte Lulzim Basha.

“Një nga zgjidhjet që duhet të japim është të heqim TVSH-në për miellin, për bukën, për sheqerin, për vajin, për orizin. Të paktën për këto mallra. T’ua bëjmë bukën qytetarëve që ta blejnë 20 për qind më pak se sa çmimi i tregut sot”, deklaronte Basha.

Thuajse gjashtë vite më vonë, ai vjen me propozimin e taksës së sheshtë 9 për qind, ndërsa për zerimin e TVSH-së së shportës, pra ushqimeve bazë të qytetarëve, as ai dhe as Edi Rama nuk flasin më.

TVSh në Shqipëri është në nivelin 20 për qind me një nivel të reduktuar prej 6 për qind, ku nuk bëjnë pjesë ushqimet e shportës. Niveli i reduktuar prej 6 për qind aplikohet prej 2017-ës në sektorin e turizmit dhe agro-turizmit dhe të librave, ndërsa të përjashtuara nga kjo skemë janë eksportet, shërbimet shëndetësore, importi i inputeve dhe makinerive bujqësore etj.

Në rajon, Maqedonia e Veriut aplikon prej 1 janarit të këtij viti një TVSh standarde prej 10 për qind për të gjitha kategoritë që lidhen me furnizimin dhe shitjen e ushqimeve dhe pijeve, ndërsa para këtij ndryshimi aplikonte një taksë me dy nivele, 18 dhe 5 për qind. 18 për qind ishte TVSh në rastet e konsumit të ushqimit në vendin e furnizimit (baret, restorantet, fast food-et, shërbimi “Merre me vete”, etj), ndërsa 5 për qind për miellin, bukën, orizin, vajin, kripën në rastet kur bliheshin në dyqane.

Kosova aplikon një TVSH standarde prej 18 për qind dhe një normë të reduktuar prej 8 për qind për ujin (me përjashtim të ujit të ambalazhuar në shishe), furnizimin me energji elektrike, përfshirë transmetimin dhe shpërndarjen, drithërat dhe nënproduktet e tyre, si mielli, buka dhe produkte të ngjashme, vajin për gatim, kripën, vezën dhe librat.

Me TVSH të reduktuar 8 për qind janë edhe furnizimet mjekësore, farmaceutike dhe shërbimet e ofruara nga industria e turizmit, për këtë të fundit me afat deri më 31 dhjetor të 2021 si nismë e qeverisë për të ndihmuar këtë industri.

Serbia aplikon një TVSh standarde prej 20 për qind, por aplikon nivelin e reduktuar prej 8 për qind për ushqimet bazë, ujin, gazetat, ilaçet, kompjuterat, etj.

Në Greqi, TVSh standarde është 23 për qind, por aplikon dy norma të reduktuara. 13 për qind për ushqimet dhe pijet, ilaçet, transportin dhe 6.5 për qind për hotelet, librat për fëmijë, gazetat dhe të tjera shërbime që klasifikohen si bazike.

Bosnje Herzegovina nuk ka asnjë përjashtim nga skema e TVSh-së standarde që e ka të vendosur në nivelin 17 për qind.

Ministrja e Infrastrukturës dhe Transportit, Belinda Balluku njoftoi se aeroporti i Rinasit ka nisur funksionimin, ndonëse për momentin i kufizuar vetëm për fluturimet që konsiderohen thelbësore.

“Pra, rinisin fluturimet humanitare, shëndetësore, fluturimet shtetëore, diplomatike dhe ato ushtarake”, tha Balluku.

Fluturimet civile, pra ato të transportit të qytetarëve dhe të mallrave, Balluku tha se po punohet që të hapen sa më shpejt që të jetë e mundur. Ajo nuk përjashtoi që kjo të ndodhë brenda ditës së enjte, por rikthimin në normalitet e vlerësoi si të sigurtë mëngjesin e ditës së premte.

“Fluturimet komerciale do të fillojnë nga nesër në mëngjes”, tha Balluku.

Puna e komisioneve të përhershme parlamentare nisi me përplasje. Socialistët respektuan vendimin e Konferencës së Kryetarëve për mbajtjen online të tyre, ndërsa demokratët vendimin e grupit të tyre parlamentar për prani fizike.

Komisioni i parë që u mblodh ishte ai i ligjeve. Deputetët e PD u shfaqën fizikisht në kryesinë e Kuvendit dhe në sallën ku kryetarja Klotilda Bushka nga PS nisi drejtimin e mbledhjes së përcaktuar online.

Kjo çoi në përplasje mes kryetares Bushka dhe anëtarëve të Partisë Demokratike në Komision. Bushka, pasi i falenderoi që në sallë po respektonin distancën fizike, u kërkoi që të futen online për të vijuar mbledhjen e Komisionit.

“Nuk e cakton ti se si duhet të logohemi ne. Ti je prezent në sallë, unë jam prezent! A ka mundësi të na japësh fjalën?!”, iu përgjigj Gazmend Bardhi nga PD.

Kryetarja Bushka refuzoi që t’i japë fjalën duke deklaruar se ajo po respektonte vendimin e konferencës së kryetarëve për mbajtjen e mbledhjes online.

“Mblidhemi të konferenca e kryetarëve dhe hajde ta ndryshojmë atë vendim. Unë po respektoj vendimin”, tha Bushka.

Duke dalë nga mbledhja, deputetët e PD-së kanë grisur fletët e rendit të ditës dhe të vendimeve të komisionit, duke nënkuptuar se vendimet e marra në këtë mbledhje nuk do t’i njohin. Opozita akuzoi se PS i mohoi të drejtën e fjalës.

“Deputetëve të opozitës iu mohua sot, në kundërshtim me Kushtetutën dhe Rregulloren e Kuvendit, e drejta e fjalës. Është qartazi përpjekje për të hequr transparencën që qytetarët të mos kuptojnë se cilat janë aferat që Edi Rama i kthen në ligj. Ne nuk do ta lejojmë kurrsesi një gjë të tillë. Ne do ta ndalim Ramën që të mos e kontrollojë këtë shtet në çdo qelizë të tij. Ne jemi prezent. Rama po i mohon opozitës mundësinë të marrë pjesë në komisione, që të mos denoncohen aferat e tij dhe të zhvasë çdo ditë shqiptarët”, tha deputeti Oerd Bylykbashi.

Deputetja e Partisë Demokratike, Jorida Tabaku kërkoi që Komisioni i Ekonomisë të thërrasë për dëgjesë brenda kalendarit të punimeve 3-javore Autoritetin e Konkurrencës për të shpjeguar rritjen e çmimit të bukës, si dhe rritjen e çmimeve në përgjithësi, sipas saj.

“Besoj që kemi çështje të ndjeshme për të diskutuar dhe besoj kam mbështetjen edhe të kolegëve socialistë përveç të PD për të thirrur Autoritetin e Konkurrencës për rritjen e çmimit të miellit dhe bukës brenda një dite, marrja e një nisme për një hetim në treg pa dalë në një konkluzion dhe raport nga Autoriteti i Konkurencës dhe situata e krijuar në përgjithësi me rritjen e çmimeve na detyron që të jemi të përgjëgjshëm dhe Autoriteti i Konkurrencës të në bëjë një prezantim pse u rrit mielli brenda ditës, të na japë një prezantim mbi situatën e përgithshme të rritjes së çmimeve”, tha Tabaku.

Sipas deputetës së Partisë Demokratike, rritja e çmimit të miellit dhe të bukës nuk varet nga faktorë të jashtëm, ashtu sikundër kanë deklaruar importuesit dhe shoqatat e prodhimit të bukës.

“Kjo është një situatë që nuk varet nga faktorë të jashtëm, por që varet nga faktorë të brendshëm, prandaj brenda këtyre tre javëve të thërrasim Autoritetin e Konkurrencës dhe të hetojmë se çfarë ka ndodhur në treg dhe të jepen sugjerime nëse do të jetë e nevojshme”, u shpreh deputetja e PD.

Kjo ishte mbledhja e parë e Komisionit të Ekonomisë dhe i vetmi komision ku puna vijoi normalisht, me deputetët e opozitës në sallë dhe ata të mazhorancës online. Kreu i Komisionit të Ekonomisë nënkuptoi se kërkesa e Tabakut për të futur në programin trejavor raportimin e Konkurrencës nuk do të pranohet.

“Ka një procedurë sa u takon kërkesave për punimet dhe rendin e ditës që çdo deputet mund ta ndjekë”, u shpreh ai.

Policia e Kosovës ka ndërmarrë një aksion të beftë në Mitrovicën Veriore dhe Zveçan, me anë të të cilit synon që të luftojë kontrabandën e mallrave.

Aksioni ka nisur në orët e hershme të mëngjesit të së mërkurës, ndërsa ka hasur në rezistencën e banorëve serbë që ashtu si përplasjet në Jarinë dhe Bërnjak kanë bllokuar disa rrugë të qytetit me kamionë.

Policia ka përdorur gaz lotsjellës për të shpërndarë turmat e protestuesve, ndërsa raporton se nga aksioni ka sekuestruar sasi të konsiderueshme mallrash që kanë hyrë kontrabandë në Kosovë, kryesisht me prejardhje nga Serbia.

Mitrovica e Veriut, ku kontrolli i Qeverisë së Kosovës është thuajse inekzistent po përdoret prej vitesh tashmë si bazë jo vetëm e kontrabandës, por edhe e grupeve kriminale serbe që drejtojnë drejtojnë prej andej trafikun e lëndëve narkotike për në vendet e tjera, përfshirë këtu edhe anëtare të BE.

Kjo është përpjekja e radhës e Qeverisë së Kosovës për të vendosur kontrollin në këtë pjesë të vendit, ndërkohë që Serbia është akuzuar ndër vite si nxitëse e aktiviteteve të paligjshme në Mitrovicën Veriore.

⁣
Vjosa ka dalë nga shtrati duke përmbytur qindra hektarë tokë në zonën e Fierit dhe të Vlorës dhe duke shkaktuar probleme në qarkullim. Situata është kritike në mjaft zona, ndërsa pjesë të aksit të vjetër që lidh Fierin me Vlorën janë plotësisht nën ujë.

Në Vlorë situata është edhe më dramatike. Vjosa ka përmbytur disa shtëpi në fshatin Fitore të njësisë së Novoselës, ndërsa mbi 300 banorë janë izoluar për shkak të dëmtimit të Urës së Mesaplikut.

Prefekti i Vlorës, Flamur Mamaj thotë se situata në Fitore është kritike pasi argjinatura në urën e Mifolit është çarë, duke kërcënuar të tjera banesa nga përmbytjet në orët në vazhdim.

Situatë problematike është paraqitur edhe në Fier ku në disa zona niveli i ujit ka shkuar në 50 cm deri në 1 m. Në Ferras dhe Çerven janë përmbytur serat dhe fermat duke dëmtuar tokat bujqësore, teksa uji ka hyrë deri në katin e parë të banesave. Kreu i emergjencave Civile, Haki Çako bëri me dije se janë evakuuar 13 familje, ndërsa tha s eniveli i ujit po bie dhe gjendja nuk paraqitet kritike.

Ndërkohë nënstacioni elektrik i Poçemit është ndalur që në orën 1:30 të natës dhe janë pa energji elektrike rreth 3700 familje. Pa energji janë fshatrat Hekal, Fratar, Selitë, Kutë. Reshjet e dëborës kanë sjellë probleme me energjinë elektrike në Bashkinë Maliq në Korçë. Sakaq, Në Pogradec prej 48 orësh dy Njësi Administrative, Dardhas dhe Trebinjë dhe 6 fshatra në njësinë Proptisht janë pa drita

Fishekzjarret vazhdojne tev shiten informalisht ne prag te nates se nderrimit te viteve

⁣Rinis shembja e shtëpive te zona e "5 Majit”

Janë rreth 200 ish-gjyqtarë dhe ish-prokurorë që janë dorëhequr, ose shkarkuar nga komisionet e vettingut me akuzat e fshehjes së pasurisë, deklarim i pjesshëm, ose deklarim i rremë i tyre.

Për këto vepra, Kodi Penal parashikon parashkrimin, pra pushimin e ndjekjes penale pas një afati të caktuar kohor. Kësaj i mëshoi në konferencën për shtyp ministri i Drejtësisë, Ulsi Manja.

“Ka afate për ushtrimin e ndjekjes penale. Po t’u referohemi këtyre afateve, për deklarim të rremë dhe fshehje të pasurive, për shkak të mos hetimit, rrezikojnë të parashkruhet ndjekja penale. Për çfarë e bëmë vetingun ne? Thjesht një proces për të pushuar disa gjyqtar dhe prokurorë? Jo. Vettingu duhej që qytetarët të kishin besim te drejtësia", tha Manja.

Ministri kërkoi veprimin si nga SPAK, ashtu edhe nga prokuroritë e zakonshme, që një pjesë të këtyre akuzave i kanë në juridiksion, para se afatet të parashkruhen dhe ky grup ish-gjyqtarësh dhe ish-prokurorësh, që sipas Manjës, janë bërë miliarderë të mos i shpëtojnë drejtësisë prej mosveprimit.

Por, çfarë parashikon Kodi Penal? Kodi thotë se nuk mund të bëhen ndjekje penale kur nga kryerja e veprës deri në çastin e marrjes së personit si të pandehur kanë kaluar tre vjet për kundërvajtjet penale që parashikojnë dënim gjer në dy vjet burgim dhe dy vjet për kundërvajtjet penale që parashikojnë dënim me gjobë.

Akuza për fshehje dhe deklarim të rremë të pasurive nga nëpunësve dënohet me gjobë ose burgim deri në tre vjet. Vettingu është në vitin e pestë të tij. Kjo do të thotë se për gjyqtarët dhe prokurorët e shkarkuar në dy vitet e para të tij nuk mund të ketë ndjekje penale për deklarim të rremë, apo fshehje pasurie, megjithëse ata ende mund të hetohen për korrupsion.

Ministri Manja tha se 179 gjyqtarë dhe prokurorë janë shkarkuar për deklarim të rremë, fshehje pasurie dhe mungesë të burimeve financiare për pasuritë e krijuara dhe 51 të tjerë kanë dhënë dorëheqjen për shkak të procesit të vettingut.

Bilanci Policia

Dhoma Amerikane e Tregtisë nuk ka një opinion përfundimtar në lidhje me nismën e Qeverisë për amnistinë fiskale e penalë, por thotë se nga një vëzhgim paraprak i draftit, ai lë hapësira për pastrimin e parave të pista.

“E dimë që ka një draft së fundmi, që është futur në konsultimin publik. Ky është draft, duam pak më tepër kohë për ta analizuar. Megjithatë, drafti ekzistues ka ndryshime nga draftet e mëparshme, por ndryshimet nuk janë thelbësore. Problemet kanë qenë në 2-3 parime. Së pari, krijon hapësira për pastrimin e parave dhe për të bërë evazion fiskal”, deklaroi në konferencën vjetore me gazetarët, Presidenti i Dhomës Amerikane të Tregtisë, Enio Jaço.

Dhoma thotë se do ta mbështesë nismën nëse ajo merr dritën jeshile nga partnerët ndërkombëtarë.

“Nëse ligji ka marrë aprovimin dhe mbështetjen e partnerëve ndërkombëtarë, strukturave si FMN, BE, apo MoneyVal atëherë edhe ne do ta mbështesnim. Shqetësimet tona janë shumë serioze në lidhje me këtë ligj dhe lidhen me konkurrencën e pandershme dhe hapësirave që ky ligj krijon”, vijoi Jaço.

Sipas Dhomës Amerikane të Tregtisë, Shqipëria duhet të përqëndrohet në luftën kundër korrupsionit, sidomos me tenderat. Këtu, Jaço tha se do t’i propozohet Kuvendit një paketë ligjore, që synon parandalimin e korrupsionit.

“Paketa nuk ka shkuar për miratim në Parlament. Ne mendojmë që duhet çuar në Parlament. Është me rëndësi që të kemi një efekt parandalues të akteve korruptive kur ndodhin. Fokusi kryesor ka qenë me efekt prapaveprues, por ajo që vendet e avancuara kanë është parandalimi. Është propozim për të cilin grupet e punës po punojnë”, tha Presidenti i AmCham.

Problematik, sipas Dhomës, është edhe kuadri ligjor i prokurimeve publike, që lë hapësira për abuzime, korrupsion e spekulime. Jaço propozon që i gjithë kuadri ligjor ekzistues për tenderat duhet të reformohet me synim thjeshtimin e procedurave dhe përfshirjen sa më pak të administratës shtetërore.

Dhoma u shfaq kritike edhe për projektligjin për tatimin e të ardhurave, që sipas Jaços nuk përmbush tre nga katër parimet kryesore që propozon Dhoma Amerikane e Tregtisë.

“Kemi vënë re që ka shpenzime të pranuara që janë jashtë strukturave të fiskalitetit. Ka një kontradiktë. Ligji mund të ketë një qëllim të mirë, por kjo është periudha që të konsultohet. Draft ligji nuk përmbush tre nga katër kriteret tona kryesore, s’përmbush standardet e kontabilitetit ndërkombëtar, nuk nxit formalizimin e ekonomisë dhe nuk përmbush elementin e konkurrueshmërisë”, tha ai.

Jaço kërkoi që të kufizohen pagesat me para në dorë, që sipas tij do të forconte luftën kundër pastrimit të parave. Dhoma mendon gjithashtu se ligji për konsultimin publik duhet të ndryshojë për të zgjatur afatet, ndërsa problematikën në këtë ligj nuk e lidh me përmbajtjen e tij, por me moszbatimin.

⁣Aksidenti në Fushë Krujë, ku humbi jetën një grua 55-vjeçare

Në përpjekje për të mbrojtur Ilir Metajn nga fakti që ka firmosur me një mbiemër tjetër në Presidencë dhe poste të tjera shtetërore që ka mbajtur, deputeti i Partisë së Lirisë, Petrit Vasili pa dashje nxorri edhe akuzën që mund të ngrihet ndaj ish-Presidentit.

Vasili u kthye 20 vite pas në kohë, për të sjellë si shembull ndryshimin e emrit të Kryeministrit Rama, që në 2002 e bëri nga Edvin në Edi.

“Kemi dekrete për emërimin e ish-ministrit të Kulturës, Edi Rama dhe të emërimit dhe zgjedhur si kryetar bashkie, ndërkohë që në 2002, Edi Rama ka ndërruar emrin nga Edvin Kristaq Rama në Edi Rama. I vetmi njeri që kemi në nivelet më të larta të politikës që kemi problem shumë të madh formal dhe ligjor, sepse është edhe objekt i legjislacionit të përvetësimit të postit shtetëror përmes mashtrimit me gjeneralitet. Është rasti më tipik, që kemi Edi Ramën dhe i provuar e zeza mbi të bardhë. Një njeri me një identitet krejt tjetër ka mbajtur poste shumë të rëndësishme. Këtu duhet kërkuar ky problem”, deklaroi Vasili.

Sipas këtij përkufizimi të dhënë nga Petrit Vasili, personi objekt hetimi për përvetësimin e postit shtetëror dënohet sipas nenit 246 të Kodit Penal.

Sipas parimit ligji është i barabartë për të gjithë, i njëjti nen, që Vasili thotë se përfshin Edi Ramën, përfshin edhe Ilir Metajn. Ky i fundit e pranon që mbiemrin e ka Metaj, por në dokumentet zyrtare që ka firmosur ndër vite, përfshirë këtu edhe gjatë kohës që drejtonte Presidencën, e ka bërë me mbiemrin Meta.

Dallimi është vetëm një shkronjë, por ligji nuk e ndan ndryshimin në ‘pak’ apo ‘shumë’. Për ligjin është njësoj, si në rastet kur ndryshimi i emrit e mbiemrit është vetëm me një shkronjë, si në rastet kur ndryshimi është i gjithë.

Nëse Ilir Metaj ka marrë vendime, nxjerrë urdhra e dekrete në gjithë karrierën e vet politike me një tjetër mbiemër dhe pretendon se nuk ka asnjë shkelje, qytetarët janë sfilitur dyerve të gjykatave në raste të ngjashme për të marrë pensionin, shpërblimin, pronën e deri edhe diplomat.

Raste të tilla, kur për një gabim në emër apo mbiemër janë me dhjetra. Por, si shembuj po sjellim dy raste publike. Në 2017-n, Rolanda Zengo denoncoi në Fiks Fare se prej dy vitesh nuk po tërhiqte dot kompensimin e pronës prej 21 mln lekësh, pasi i kishin ngatërruar emrin nga Rolanda në Roland nga ana e Hipotekës së Tiranës.

Një vit më vonë, në Çaush Muskallari iu drejtua emisionit investigativ ‘Boom’ për të denoncuar se prej katër vitesh nuk tërhiqte dot pensionin, prej një ngatërrese mbiemri që i kishin bërë në regjistrin e kooperativës bujqësore ku figuronte me 25 vite punë.

Nga Muskallari mbiemrin ja kishin venë Xhafka. Datëlindja dhe atësia nuk ndryshonin, por ndryshonte mbiemri. Autoritetet e këshilluan që për të korrigjuar këtë gabim në regjistër i duhej të hapte një proces gjyqësor. Ai iu drejtua medias për të kërkuar ndihmë financiare për mbulimin e shpenzimeve gjyqësore, pasi vetë e kishte të pamundur.

Nëse do të ndiqet i njëjti standard mes rastit të pensionistit dhe Ilir Metajt, atëherë në Shqipëri duhet të nisë një proces i madh gjyqësorë që të verifikojë, vërtetojë e konfirmojë të gjithë vendimmarrjen në zyrat e shtetit që Ilir Metaj ka firmosur me mbiemrin Meta.

Situatë problematike në Qarkun e Shkodrës, ku përrenjtë dhe lumenjtë kanë dalë nga shtrati

⁣Arben Ahmetaj takon miqtë socialistë në Parlament