Videot kryesore


“Doja ti bëja njerëzit të ndalonin tek vitrinat e ATSH-së, me fëmijët e vegjël dhe loja me kundra-dritën. Kur i pa drejtori, u gëzua. Unë nuk dija gjë se, çdo thuhej më vonë, e një nga fotografët e ftuar në panel, Alqi Golloshi, në një emision në Top Channel tha se Leoni kur ndërroi vitrinat menduam se ishte rrëzuar qeveria”, thotë Çika në këtë ekskluzive për “Gazetën Si”, teksa ka rrëfyer për institucionin më të fuqishëm të propagandës asokohe, për Agjencinë Telegrafike Shqiptare, të fund vitit të ’80-ës.


Kjo nuk është hera e parë që ndodhin akte të tilla vandale para ose pas ndeshjes gjatë një kompeticioni të Uefa dhe nga kjo e fundit ka nisur një proces për të identifikuar defektet në organizimin. Por gjithashtu edhe një plan masash për t’i thënë stop këtyre ngjarjeve.


Rreshteri në pension Neim Shehaj i kalon ditët e tij duke riparuar një nëndetëse të epokës sovjetike, dëshmitare e së kaluarës së trazuar komuniste të Shqipërisë që tani po ndryshket dhe është gjysmë e zhytur në një bazë detare të Adriatikut.
Fati i nëndetëses së Luftës së Ftohtë, quajtur ‘Stuhia’ në bazën e Pashalimanit, nga ku Moska dikur shpresonte të kontrollonte Mesdheun nuk dihet akoma pasi autoritetet mbeten të pavendosura se çfarë të bëjnë me të.
"Kjo nëndetëse është si një kishë për mua. Unë mbërrita këtu si një marinar i ri dhe tani flokët më janë bërë gri", thotë Shehaj, 63 vjeç, i cili shërbeu aty për rreth tre dekada.
Nëse nëndetësja nuk nxirret së shpejti nga deti, "rrezikon të zhytet në fund dhe e gjithë historia e saj bashkë me të", paralajmëron ai.
Anija ishte pjesë e të ashtuquajturit Projekti 613 i përbërë nga nëndetëset e para që Bashkimi Sovjetik ndërtoi pas Luftës së Dytë Botërore.
Është e vetmja e mbetur nga 12 që Moska vendosi në bazën e Pashalimanit në Gjirin e Vlorës në fund të viteve 1950, kur Shqipëria dhe BRSS ishin ende aleatë të ngushtë.
"Prej andej mund të kontrolloja Mesdheun deri në Gjibraltar", kujton Jak Gjergji, komandanti i nëndetëseve i dalë në pension, të thoshte lideri sovjetik Nikita Hrushovi në vitin 1959 gjatë një vizite në bazë.
Hrushovi shpresonte të instalonte raketa me rreze të gjatë veprimi, anije luftarake dhe një aeroport në jugperëndim të Shqipërisë.
Por diktatori komunist i Shqipërisë Enver Hoxha përfundimisht ndërpreu lidhjet e ngushta me BRSS, duke akuzuar Moskën për devijime nga marksizmi i vërtetë.
Kjo i ndërlikoi gjërat për ekuipazhet e përziera shqiptaro-ruse të nëndetëseve.
“Marinarët e dy vendeve nuk flisnin më me njëri-tjetrin dhe incidentet ishin të shpeshta”, kujton 87-vjeçari Gjergji.
“Kur një marinar rus donte të ngrinte flamurin e kuq (të vendit të tij), një shqiptar e griste menjëherë me inat”.
Pas ndarjes së vitit 1961 mes Tiranës dhe Moskës, kjo e fundit tërhoqi tetë nëndetëse.
Në vitin 1997 ndërsa trazirat përfshinë Shqipërinë, baza u plaçkit dhe nëndetëseve iu hoqën armët, motorët dhe madje edhe shtretërit e marinarëve.
Autoritetet çmontuan tre nga katër nëndetëset e mbetura dhe i shitën ato për metal në vitin 2009.
Vetëm një mbijetoi... falë një romani
Shkrimtari Ismail Kadare në romanin e tij të vitit 1973 "Dimri i vetmisë së madhe", për shkëputjen mes Moskës dhe Tiranës, i caktoi nëndetëses numrin 105.
“Ky është numri i vetëm që më erdhi ndërmend teksa po shkruaja”, ka thënë Kadare.
"Që atëherë nëndetësja njihet me këtë numër. Edhe falë këtij numri sot është këtu!"
Nëpërmjet librit, fama historike dhe rëndësia kulturore mori vlerë simbolike.
Fama e saj shkoi më tej kur u realizua një film i bazuar në romanin e Kadaresë, për të cilin numri 105 u pikturua në nëndetëse dhe mbetet ende.
Por mbijetesa e saj varet kryesisht nga vendosmëria e Shehajt, i cili prej vitesh ka rinovuar nëndetësen 76 metra, rrjetin e saj elektrik, sistemin e ventilimit, postën e komandës dhe dhomat e saj.
Ai kujdeset për detajet më të vogla. Ai mbush vrimat në byk për të ndaluar nëndetësen të fundoset përgjithmonë.
“Autoritetet duhet të vendosin shpejt se çfarë të bëjnë me të, rreziqet janë të mëdha, uji i detit përshpejton ndjeshëm korrozionin”, paralajmëron 63-vjeçari.
Ministria e Kulturës, e cila është zotuar për vite me radhë për të restauruar nëndetësen, ka thënë për AFP se do ta "përcillte dosjen" në ministrinë e mbrojtjes, e cila mund ta përfshijë atë në një muze të ardhshëm të Luftës së Ftohtë.
Shqipëria përqafoi Perëndimin pas rënies së komunizmit në vitin 1990, u bashkua me NATO-n dhe aspiron të anëtarësohet në Bashkimin Europian.
Baza ka qenë e një rëndësie të madhe që nga lashtësia për shkak të pozicionit gjeostrategjik. I gjithë trafiku detar në detin Adriatik por edhe në Mesdhe mund të kontrollohet prej saj, thotë Sabri Gjinollari, komandanti i flotiljes.
Në bazën e afërt të Porto Palermos, një tunel i gjerë nëntokëor anti-atomik i braktisur, i gërmuar në shkëmb në fund të viteve 1960, ishte menduar për anijet raketore kineze që nuk mbërritën kurrë.
Hoxha i prishi lidhjet me Pekinin në vitin 1978 dhe tuneli u përdor për një kohë si strehë për nëndetëset dhe anijet e tjera.
Tani, një yll gjigant i kuq i pikturuar në një mur të rrënuar është e vetmja shenjë e së kaluarës aty.
Disa do të donin që vendi, në një nga këndet më të bukura të bregdetit shqiptar, të shndërrohej në muze.
Por, nuk pajtohet komandanti i bazës Shkëlqim Shytaj.
“Ne do të preferonim që të përdoret nga ushtria, qoftë edhe me kapacitet të reduktuar”.


Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë nuk ka hapur ende garën për ndërtimin e Aeroportit të Vlorës. Megjithatë, Albcontrol ka hapur garën për masterplanin të navigimit ajror të këtij aeroporti.
Fondi i limit i vënë në dispozicion është 198 milionë lekë. Tek shtojca e specifikimeve teknike, Albcontrol kërkon përgatitjen, rishikimin dhe dorëzimin e konceptit të kullës që do të ndërtohet në aeroportin e vlorës, kërkesat teknike të detajuara për ndërtimin e kësaj kulle dhe masterplanin e zhvillimit navigacional si dhe studimin e fizibilitetit për shërbimet navigacionale që do të kryhen në këtë aeroport.
Lloji i procedurës së prokurimit është hapur me mjete elektronike dhe afati i fundit është data 11 shtator i këtij viti. Hapja e këtij tenderi nga Albcontrol nuk do të thotë se do të nisë puna për ndërtimin e kullës, apo masterplanit të navigimit për Aeroportin e Vlorës, por sinjalizon se puna për ndërtimin e këtij aeroporti pritet të nisë brenda disa muajve.
Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë njoftoi në muajin prill hapjen e garës për ndërtimin e kësaj vepre pas dështimit të negociatave me një konsorcium prej tre kompanishë turke, për këtë aeroport.
Puna për ndërtimin e Aeroportit të Vlorës duhej të niste në qershor të vitit 2018. Në janar të këtij viti, ministri i Infrastrukturës dhe Energjisë në atë kohë, Damian Gjiknuri doli para mediave për të njoftuar kalimin me procedurë të përshpejtuar në qeveri të projektligjit që u hapte dritën jeshile negociatave me konsorciumin e kompanive turke.
Qershorin 2018 si afat e dha Kryeministri Edi Rama, ndërsa vetë Gjiknuri foli me bindje se brenda atij viti punimet do të nisnin. Por, punimet nuk nisën as në qershor dhe as me mbylljen e 2018, madje nuk kanë nisur ende. Arsyet e mosnisjes së tyre, Kryeministri Edi Rama i shpjegoi gjatë një takimi elektoral për zgjedhjet e qershorit në zonën e Finiqit, ku premtonte një tjetër aeroport.
“Nuk dua të jap data dhe afate, sepse e mësova dhe unë që data dhe afate jep vetëm për punët që i ke të gjitha në dorë, pasi kur është fjala për partnerë të tjerë siç është rasti i Aeroportit të Vlorës, që kishim të bënim me partner të tjerë, sado seriozë dhe pastaj negociatat nuk dolën me sukses, sepse ne donim një kontratë më të avantazhua. Atëherë s’po jap data dhe afat, por po ju them se pa asnjë diskutim brenda mandatit të Kristaqit këtu aeroporti do ketë nisur nga puna kantier real. Dëshira ime dhe puna që do bëjmë është që ta përfundojmë. Po më mirë të jemi të kujdesshëm dhe po përfundoi para afatit do na doni më shumë. Më mirë të na doni më shumë kur të përfundojë para afatit sesa të rrudhni buzët më shumë nëse shkelet afati”, tha Rama.


Deputeti socialist, Adnor Shameti ka sfiduar urdhrin e Gramoz Ruçit, që të ndërpresin pjesëmarrjen nga makina gjatë mbledhjeve online të Komisioneve parlamentare.
Shameti mori pjesë ditën e hënë në mbledhjet online të Komisionit të Ligjeve dhe të Komisionit për Punët e Jashtme dhe në të dyja rastet jashtë ambienteve që në urdhrin e Ruçit konsiderohen si “joserioze”.
Fillimisht, deputeti Adnor Shameti shfaqet në mbledhjen e Komisionit të Ligjeve në natyrë dhe pas tij ka palma, ndërsa pak më vonë, në mbledhjen e Komisionit për Punët e Jashtme shfaqet nga makina, megjithëse ndryshe nga rastet në të shkuarën, automjeti është i ndaluar.
“Jeni në sytë e publikut, siç jeni ju dhe unë “online”, janë “online” edhe ato për publikun dhe nuk është serioze që, ndërkohë që zhvillohet mbledhja e Komisionit, deputeti, meqë ia lejon elektronika, të flasë nga makina”, ka deklaruar Ruçi në kërkesën drejtuar kryetarëve të Komisioneve që të mos tolerojnë të tilla “shfaqje”.
Mbetet për t’u parë se si mund të interpretohet shfaqja e Shametit me palma pas shpine, apo në automjet me makinën ndaluar, a do të konsiderohet “serioze”, apo “joserioze”.


Pa skenë. Pa sallë për publikun. Sepse dëgjuesit mund të jenë kudo. Mjafton të kenë një smart phone a një kompjuter dhe drama “Babai im” është gjithkund e në çdo kohë me to. Në audio. Në website-in e gazetës “Si”. Në një format që vjen për herë të parë në Shqipëri. Më 22 maj ora 18.00.
Kur nisi të merrte formë si projekt, pikërisht në ato ditët e para të izolimit masiv prej Covid-19, nuk kish si të dihej se koha e prezantimit dhe e premierës së dramës “Babai im” do të përkonte pothuajse me ditët e shembjes së godinës së Teatrit Kombëtar dhe gjithë protestave para dhe pas këtij akti kaq shumë të komentuar pro e kundër. Por, gjithë çfarë ndodhi nuk ia ndryshon dot rrjedhën dramës “Babai im”, sepse që në krye të herës ishte projektuar të vinte vetëm si audiodramë, pra jo në skenë e në salla të mbushura me publik, por në telefona, Ipad e kompjuterat që kemi të gjithë ndër duar. Pra publiku është i garantuar, pa pasur nevojë të vërë këmbë në një godinë teatri.
Nuk është hera e parë që një dramë na vjen vetëm në audio. Nostalgjikët kujtojnë “Radiodramatizimi” që për shumë e shumë vite me radhë është trasmetuar nga Radio Tirana, për t’u dëgjuar në çdo shtëpi nëpër radiot “Iliria”, po aq sa dhe “Rruga me pisha” ca vite më pas, që erdhi si një frymë e re kur kohët në Shqipëri ishin modernizuar paksa nga ndërrimi i sistemeve.
Por, është hera e parë që një dramë na vjen audio jo më përmes radios, por përmes teknologjisë së evoluar, në website-in e gazetës “Si”, si një opsion argëtimi për të gjithë që kanë në duar pajisjet elektronike e që mund ta gjejnë aty në çdo kohë që duan.
Subjekti flet për një aksident që do ta trondisë fort një familje e një shoqëri të tërë, sepse shumë të panjohura do të zbulohen pas atij aksidenti. Historia do të zbërthehet nga interpretimi dhe zërat e një kasti shumë simpatik aktorësh, Anisa Dervishi, Valdrin Hasani, Ema Andrea, Petrit e Aneta Malaj, Rozina Kostani, Medi Gura, Alert Çeloaliaj, Genc Fuga e Met Xhelili.
Me internetin përherë me vete, “Babai im” mund ta dëgjojmë duke filluar nga data 22 maj në makinë, në shtëpi, duke gjerbur kafenë, një gotë birrë a verë me veten në një qoshkë bari a restoranti, apo edhe në shtëpi.
Audiodrama është një zhanër i njohur në botë që aktualisht me zhvillimin e teknologjisë po vjen në formën e podcaste-eve apo edhe radiodramave të dikurshme. Eshtë koha për ta shijuar edhe në Shqipëri. Si fillim me 6 seritë e para të “Babai im”.
Audio Radio (ose audio drama, audio play, radio play, radio teatër, ose teatër audio) është një shfaqje e dramatizuar, thjesht akustike. Pa asnjë komponent vizual, drama radio varet nga dialogu, muzika dhe efektet e tingullit për të ndihmuar dëgjuesin të imagjinojë personazhet dhe tregimin: “Është shqisa e dëgjimit në dimensionin fizik, por po aq i fuqishëm si një forcë vizuale në dimensionin psikologjik”. Radio drama përfshin shfaqje të shkruara posaçërisht për radio, dokudrama, vepra të dramatizuara, si dhe shfaqje të shkruara fillimisht për teatrin, përfshirë teatrin muzikor dhe operën.
Drama radio arriti popullaritet të gjerë brenda një dekade të zhvillimit të saj fillestar në vitet 1920. Deri në vitet 1940 ishte një argëtim kryesor popullor ndërkombëtar. Me ardhjen e televizionit në vitet ’50, megjithatë, radio drama filloi të humbasë audiencën e saj, sidoqoftë, në një sërë shtetesh ajo mbetet e njohur.
Deri në shekullin XXI, radio drama pati një prani minimale në radiot tokësore në Shtetet e Bashkuara. Sidoqoftë, kombet e tjera ende kanë tradita të lulëzuara të dramës në radio. Për shembull, në Mbretërinë e Bashkuar, BBC prodhon dhe transmeton qindra radio drama të reja çdo vit në Radio 3, Radio 4, dhe Radio 4 Extra. Ashtu si SH.B.A., Australia ABC ka braktisur transmetimin e radio dramës, por në Zelandën e Re RNZ vazhdon të promovojë dhe transmetojë një shumëllojshmëri të dramave në valët e saj ajrore.
Falë përparimeve në regjistrimin dixhital dhe shpërndarjen e internetit, drama radio përjetoi një ringjallje rreth vitit 2010. Podcasting ofroi mjetet e krijimit të lirë të dramave të reja radio, përveç shpërndarjes së programeve të cilësisë së mirë.
Shprehjet “audio drama” ose “audio Theater” ndonjëherë përdoren sinonimisht me “radio dramë”; sidoqoftë, drama audio ose teatri audio nuk mund të jenë të destinuara posaçërisht për t’u transmetuar në radio. Drama audio gjithashtu mund të gjenden në CD, kaseta, podcast, webcast, si dhe radio transmetuese.